نحوه مطالعه دروس مختلف برای کنکور از زبان رتبه 1 ریاضی

پژمان شهبازی ، رتبۀ یک گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی آزمون سراسری سال ۹۴، از اصفهان است؛ داوطلبی که بدون استفاده از مدارس غیرانتفاعی با شهریه بیش از ۱۲ میلیون تومان و بدون استفاده از دبیرانی که برای یک ساعت و نیم صدها هزار تومان می‌گیرند ، به بهترین رتبۀ آزمون سراسری دست یافته است. چه شد ؟ چه کرده است ؟ در تهران، دانش آموز خوب درس خوان کم نداریم؛ نحوۀ درس خواندن این دانش آموز موفق شهرستانی چگونه بوده است؟ برای رسیدن به پاسخ همین سؤال ها به سراغ وی رفتیم و نظر این داوطلب اصفهانی را درباره نکاتی چند پرسیدیم و او نیز با خوشرویی به سؤال‌های ما پاسخ داد .

نحوۀ مطالعۀ درس‌های مختلف

ادبیات : لغت و تاریخ ادبیات ، جنبۀ حفظی دارند و آنها را باید خواند و بارها تکرار کرد تا در ذهن باقی بماند . من هنگام تکرار مطالب حفظ شده، در ابتدا مطالبی را که در ذهنم بود، برای خودم مرور می‌کردم و بعد، هرچه از خاطرم رفته بود، می‌خواندم. برای تسلط بر سؤال های قرابت معنایی ، شعر خواندن و فهمیدن معنی ابیات، بسیار مؤثر است؛ یعنی نباید خود را محدود به اشعار کتاب کرد. در املا هم، علاوه بر حفظ کردن املای واژگان کتاب، باید به کلمات هم آوا توجه داشت . همچنین ریشه‌یابی، در پی بردن به املای صحیح کلمات عربی کمک بسیاری می کند. برای دستور زبان هم علاوه بر آشنایی با قواعد موجود باید تست زیاد زد؛ چون سؤال‌های زبان فارسی در تست با قواعد ثابتی که در کتاب درسی خواندیم، فرق می‌کند. برای تسلط بر آرایه‌های ادبی نیز من فکر می‌کنم که اول باید درک خوبی از آرایه‌ها داشت و بعد از آن باید آرایه‌های ابیات مختلف را پیدا کرد تا توانایی استخراج آرایه‌ها را به دست آورد.

عربی: امسال سؤال‌های عربی گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی آسان بود. در کل، کاری که من برای پاسخگویی سریع‌تر به سؤال‌های ترجمه و تعریب انجام می‌دادم این بود که یک بخش از جمله را که قرار بود ترجمه شود، انتخاب می‌کردم و در همۀ گزینه‌ها بررسی می‌کردم؛ مثلاً فعل جمله را بررسی می‌کردم و از این راه، سریع‌تر می‌توانستم با خواندن بخش کوچکی از جمله، گزینه‌های غلط را حذف کنم. پاسخگویی به سؤال‌های درک مطلب و متن عربی نیز، نیازمند توجه به نشانه‌های موجود در متن، مثل کلمات اصلی موجود در متن و بررسی آنها دارد.

معارف اسلامی: سؤال‌های کنکور سال گذشته، منبع مهمی برای درس معارف اسلامی است؛ برای مثال، پیام آیات را از تست‌های کنکور سال‌های گذشته می‌شود، برداشت کرد؛ یعنی، علاوه بر مطالعه کتاب، پاسخ به تست‌های کنکور سال‌های گذشته می‌تواند در فراگیری و پاسخگویی به سؤال‌ها بسیار مفید باشد.

زبان خارجی : زبان انگلیسی من خوب بود؛ البته در حدی نبود که برای این درس مطالعه نکنم. واژگان کتاب را که حفظ کرده بودم و برای گرامر هم به نظر من توجه به متن‌های کتاب، بسیار مؤثر است. در سؤال‌های درک مطلب هم گاه کلمه‌ای است که معنی‌اش را نمی‌دانیم و باید حدس بزنیم. اگر این گونه سؤال‌ها را بشناسیم و و بیشتر روی این سؤال‌ها کار کنیم، در پاسخگویی به آنها کمک خواهد کرد. خود من گاه پیش می‌آمد که معنی ترکیبی را متوجه نمی‌شدم، اما برای درک مفهوم اصلی متن با مشکلی مواجه نمی‌شدم؛ چون برای پاسخ به درک مطلب‌ها، فهمیدن متن کلی و تقسیم بندی های متن در درجه اول اهمیت است؛ البته دانستن واژگان انگلیسی، بخصوص آنچه که در گسترۀ کتاب‌های درسی است، نیز به درک بهتر متن­های انگلیسی کمک می‌کند.

ریاضی: مهم­ترین مانع بر سر راه پاسخگویی به سؤال‌های هندسه تحلیلی، به نظر من طولانی بودن راه حل‌ها و وقت گیر بودن سؤال‌هاست؛ تا جایی که عده‌ای از داوطلبان به همین دلیل، این درس را کنار می‌گذارند. به نظر من، برای موفقیت در پاسخگویی به سؤال‌های این درس، باید خیلی تست کار کرد و حین تست زدن باید راه های مختلف پاسخگویی را پیدا کرد؛ یعنی لازم است که با ذهنی خلّاق در هندسه تحلیلی جلو رفت تا بتوان کوتاه‌ترین راه پاسخگویی مباحث یا تست های مختلف را پیدا کرد. در هندسه پایه نیز، با اینکه در بعضی از فصل‌ها جنبه خلاقیت در سؤال‌ها قابل توجه است، اما اکثر مواقع از موارد مشخصی سؤال طرح می‌شود؛ یعنی یک نشانه‌هایی در سؤال هست که می‌شود از آن نشانه یا نشانه‌ها، برای پیدا کردن راه حل استفاده نمود. برای پیدا کردن نشانه‌ها هم باید تست زیاد زد و مساله‌های بسیاری را حل کرد.

ریاضی گسسته، یکی از درس‌هایی است که نیاز به دقت بسیار دارد؛ برای مثال، از مبحث نظریه اعداد می‌شود انواع سؤالات را طرح کرد که در بسیاری از موارد، راه حل خاص دارند. برای آشنا شدن با انواع سؤال‌ها و پیدا کردن راه حل آنها باید تست زیاد زد و وقت زیادی را صرف این مبحث کرد .برای دیفرانسیل، تمرین‌های خود کتاب خیلی مهم است. بسیاری از اوقات، سؤال‌های کنکور به سؤال‌های کتاب شباهت دارد. دیفرانسیل، مفهومی‌تر از مباحث دیگر ریاضی است؛ برای مثال، داوطلب باید مفهوم مشتق را درک کرده باشد و بداند که به چه کار می‌آید؛ چون شاید در یک سؤال از اسم مشتق استفاده نشود، اما از مشتق در آن استفاده شود. سؤال‌های دیفرانسیل گاه ظاهری پیچیده دارد و به نظر می‌آید که راه حل آن طولانی است؛ اما بسیاری از اوقات می‌توان همین سؤال‌ها را با راه حلی کوتاه حل کرد که لازمۀ آن، فهمیدن این درس است.

درس آمار به نظر من ارزش خواندن دارد؛ چون سؤال‌هایی دارد که جنبۀ خلّاقیت ندارند؛ حتی شاید بتوان گفت که جنبۀ کلیشه‌ای پیدا کرده باشند؛ یعنی حدود مبحث معلوم است؛ البته گاه نیاز به محاسبات طولانی دارد و باید سرعت عمل داوطلب در این زمینه، خوب باشد.

فیزیک : بعضی از فصل­های فیزیک، مثل سینماتیک و دینامیک، گسترده است و می­توانند انواع سؤال را از این مباحث طرح کنند و بعضی از فصل­ها هم سؤالات مشخصی دارند، و بالاخره بخشی از فصل­ها مثل انرژی هسته‌ای در انتهای کتاب فیزیک سال چهارم بیشتر جنبۀ حفظی دارند. باید گفت که شناخت این مباحث حفظی، بسیار مهم است و نباید از آنها غفلت نمود.
عده‌ای تصور می‌کنند که سؤال­های فیزیک را می‌توان با حفظ فرمول­های متعدد پاسخگو بود. من در زمینۀ حفظ فرمول ضعیف هستم و اعتقادی هم به این کار ندارم؛ چون اگر فقط فرمول حفظ شود و مطلب درست درک نشده باشد، هر لحظه ممکن است که فرمول فراموش شود، و چون مفهوم درست جا نیفتاده است، سؤال مورد نظر از دست می­رود؛ از طرف دیگر، نمی­شود روی اینکه یک سؤال حتماً شبیه سؤال دیگر است ، سرمایه­گذاری کرد و فرمول­گذاری نمود؛ یعنی امکان دارد که طراح از شیوه­ای استفاده کند که با فرمول تعیین شده جوابگو نباشد.

شیمی : سؤال‌های شیمی نسبت به سال­های گذشته، مفهومی­تر شده است و در ضمن نیاز به محاسبات دارد که زمان­بر است؛ برای همین، داوطلبان باید سرعت محاسبات خود را افزایش دهند. در کل، من معتقدم، بر خلاف تصور بسیاری از داوطلبان که سؤال­های شیمی امسال را دشوار ارزیابی کردند، سؤال­های این درس پای­بند اصولی است که باعث می­شود راه حل‌ها قابل پیش‌بینی باشد و با تست زدن زیاد می‌توان آنها را پیدا کرد؛ یعنی به نظر من در سؤال ها خلاقیت چندانی وجود ندارد. در سؤالات حفظی هم من فکر می­کنم که به یک­ مجموعه از موارد خاص اشاره می­شود که در بسیاری از اوقات می­توان به نوعی آنها را به مفاهیم ربط داد و از حفظ کردن فرمول وار مطالب خودداری کرد؛ برای مثال، ساختار بسیاری از مواد را می­شود با توجه به اسمشان، نوشت؛ مانند ساختار “سال سیلات” که بارها در کنکور آمده است؛ از طرفی ما ساختار سالی سلیک اسید را خوانده‌ایم. حال اگر بخواهیم این دو ساختار را حفظ کنیم، ساده نیست، اما اگر توجه کنیم که هر دو تای این موارد، هسته ثابتی دارند که شاخه‌هایی به آنها وصل شده ­است، کار ساده‌تر می‌شود: متیل به سال سیلات وصل شده و اسید به سالی سلیک .

درصدهای شما در آزمون سراسری
ادبیات فارسی ۸۴، عربی ۱۰۰، معارف اسلامی ۱۰۰، زبان خارجی ۱۰۰، ریاضی ۸۷٫۳، فیزیک ۹۴٫۱ و شیمی ۹۷٫۲

ماشین حساب
به خاطر ندارم که از ماشین حساب برای حل یک سؤال استفاده کرده باشم؛ چون نمی­شود که یازده ماه از سال چهارم را با ماشین حساب کار کرد و ماه آخر، آن را کنار گذاشت؛ اصلاً به نظر من، یکی از مهم‌ترین دلایل تست زدن ، سرعت در محاسبات است و من برای این مساله ارزشی بسیار قایل بودم.

میزان مطالعۀ دروس عمومی و اختصاصی
بیش از عمومی یا اختصاصی، برایم مهم این بود که بر مبحثی که می خواهم بخوانم کاملاً مسلط شوم و بعد سراغ درس دیگر بروم؛ مثلاً امکان داشت که دو روز برای یک مبحث فیزیک تست بزنم و اصلاً عربی نخوانم و هفتۀ بعد بیشترعربی بخوانم، و البته این کار جالبی نیست؛ اما در کل قبل از عید، بیشتر وقتم صرف اختصاصی‌ها می‌شد و بعد از عید، عمومی‌ها را جدی‌تر خواندم.

نحوه تست زدن سر جلسۀ آزمون
اگر اولین بار که یک سؤال را می­خواندم و چیزی به ذهنم نمی­رسید، آن را برای بعد می­گذاشتم؛ اما اگر سؤالی را حل می‌کردم و به نتیجه نمی­رسیدم، روی آن وقت نمی گذاشتم. با این شیوه، وقت کم نیاوردم؛ البته در آخر، یک مجموعه از سؤال‌ها مانده بود که به آنها پاسخ نداده بودم و مقداری هم زمان داشتم و توانستم که بار دیگر سؤال‌ها را بررسی کنم؛ هر چند که به تعدادی از سؤال­ها در نهایت نتوانستم پاسخ بدهم.

تعطیلات نوروزی
در این ایام، بیشتر ترم دوم پیش دانشگاهی و بخشی از دروس عمومی را نیز مطالعه کردم. آمار و هندسۀ پایه را هم در این ایام، مطالعه کردم. در کل روزی ۸ تا ۹ ساعت در تعطیلات نوروزی مطالعه می‌کردم.

تفریح
روزهای چهارشنبه قبل و بعد از عید، در مدرسه فوتبال بازی می‌کردیم. جمعه‌ها هم فوتبال بازی می‌کردم و این کار، بسیار در حفظ روحیه‌ام مؤثر بود؛ در ضمن من ۸ ساعت خواب شبانه روزم را حتماً داشتم.

خانواده
پدر و مادرم دیپلمه هستند و برادرم با رتبه ۲۶ ، دانشجوی رشته برق دانشگاه صنعتی اصفهان است. تجربه مطالعه و کنکور دادن او برای من بسیار مفید و در واقع فضا کاملاً آماده و در جهت تشویق من بود.

فضای کلاس
جهت­گیری کلاس و بچه‌ها به سمت درس و کنکور بود، و اگر دانش­اموزی هم در جوّ درس خواندن نبود، چون اغلب دانش‌آموزان با او همراه نبودند، نمی‌توانست مانع تراشی کند یا مشکلی به وجود آورد.

نیایش
قرار نیست که نیایش الزاماً باعث خوب شدن رتبه گردد؛ اما بدون شک در آرامش و پشت­گرمی فرد نقش دارد. ببینید همه می­گوییم که برای موفقیت در کنکور، پشتیبانی دوستان و خانواده ضروری است. حال تصور کنید که فرد، پشتیبانی بسیار بهتر و والاتری به نام پروردگار داشته باشد. کسی که نیایش می­کند، بیش از دیگران این حس پشتیبانی و پشت گرمی را دارد.

آزمون­های آزمایشی
اگر نتایج آزمون مطابق میلم نبود، مضطرب یا ناراحت نمی­شدم و به جای آن به تحلیل آزمون می ­پرداختم تا به مشکلم پی ببرم و آن را رفع کنم.

بر خلاف تصور بسیاری از داوطلبان که سؤال­های شیمی امسال را دشوار ارزیابی کردند، سؤال­های این درس پای‌بند اصولی است که باعث می­شود راه حل ها قابل پیش بینی باشد و با تست زدن زیاد می توان آنها را پیدا کرد

به خاطر ندارم که از ماشین حساب برای حل یک سؤال استفاده کرده باشم؛ چون نمی­شود که یازده ماه از سال چهارم را با ماشین حساب کار کرد و ماه آخر، آن را کنار گذاشت. اصلاً به نظر من، یکی از مهم‌ترین دلایل تست زدن، سرعت در محاسبات است